Feelgoodlessen van Jane Austen: Karin Quint over haar inspiratie
Op 30 oktober 1811 werd in Engeland het feelgoodgenre geboren. Niet dat iemand zich daar toen van bewust was, maar ruim tweehonderd jaar later durft Karin Quint dat gerust zo te zeggen. Op die dag verscheen namelijk Sense and Sensibility, de debuutroman van ‘a lady‘. Die ‘lady’ was natuurlijk Jane Austen.
Zij publiceerde in de daaropvolgende jaren nog vijf boeken, waaronder haar beroemdste: Pride and Prejudice. Janes boeken zijn om allerlei redenen nog steeds geliefd: om het inkijkje dat ze geven in het leven van jonge vrouwen in de negentiende eeuw, om haar ironie, haar psychologisch inzicht in menselijke drijfveren. Maar misschien nog wel het meest om de heerlijke romantiek, die tweehonderd jaar later nog altijd kakelvers is (Mr Darcy, anyone?). We kunnen Jane Austen gerust de oermoeder van de feelgood noemen.
Jane Austen heeft de afgelopen twaalf jaar voor een flink deel mijn leven beheerst. Dat begon toen ik de website en community JaneAusten.nl startte. Vanaf dat moment bezocht ik om het jaar het Jane Austen Festival in Bath, las ik meters aan biografie- en en naslagwerk, schreef ik de reisgids Het Engeland van Jane Austen, werd ik als Austen-deskundige geïnterviewd voor radio, tv, kranten en tijdschriften en dacht ik bij alles wat ik deed: what would Jane do? In die tijd begon ik ook te schrijven aan mijn eigen debuut: Het koetshuis, deel 1 van de Landgoed Rosaville-serie. En ook toen vroeg ik me regelmatig af: hoe zou Jane dit aanpakken?
Dat is nog niet zo makkelijk. Virginia Woolf zei het al: van alle grote schrijvers is het bij Austen het moeilijkst om er precies de vinger op te leggen waarom ze zo geweldig is. Maar dat wil niet zeggen dat we niet kunnen proberen van haar te leren. Daarom: een paar feelgoodlessen van Jane Austen.
Les 1: Personages zijn net mensen
Sommige mensen menen dat ze in één oogopslag kunnen zien wat voor persoon ze voor zich hebben. Elizabeth Bennet is er zo een en wie Pride and Prejudice gelezen heeft (of een van de verfilmingen heeft gezien) weet hoe verkeerd dat uit kan pakken. En laten we het maar niet hebben over Emma Woodhouse uit Emma. Die kan zo irritant zijn dat je haar soms het liefst het boek uit zou willen schreeuwen. Personages hebben rafelrandjes nodig, anders zijn het geen echte mensen. Hoe ze met die menselijke eigenaardigheden omgaan, dáár gaat het juist om. Ook mijn hoofdpersonage Laura in Het koetshuis moet heel wat lessen doorstaan voordat we haar veilig en gelukkig op de laatste pagina kunnen achterlaten. Niemand is heilig. Behalve Jane.
Les 2: Liefde, lust of gemak?
Voor een feelgoodauteur is het schrijven van een groeiende verliefdheid het allerleukst en tegelijkertijd het moeilijkst. In De theekoepel, deel 2 van de Landgoed Rosaville-serie (in mei in de boekhandel) moet Rosalie de Wit kiezen tussen twee liefdes. Wie past echt bij haar?
Dat zo’n keuze niet licht gemaakt moet worden, zie je in Janes boeken, waar het wemelt van de slechte huwelijken. Zoals de Bennets in Pride and Prejudice, de Palmers in Sense and Sensibility, de Prices en de Rushworths in Mansfield Park. Koppels die om de verkeerde redenen zijn getrouwd: om geld, uit lust of gemak. Jane leert ons dat het bij de succesvolste relaties gaat om respect en bewondering voor elkaars talenten. Ja, hij mag er leuk uitzien (Mr Darcy: lang en knap), maar laat je niet misleiden door een aantrekkelijk gezicht (Mr Wickham). En als Jane het zegt, dan is het zo.
Les 3: Houd het klein maar fijn, zoals Jane Austen
Een miniatuurtje, zo’n klein portretje op ivoor, geschilderd met de fijnste penselen: zo omschreef Jane Austen haar eigen werk. Ze focust op een kleine gemeenschap, een paar families en neemt je als lezer mee in die bubbel. Wat er in de grote boze buitenwereld gebeurt laat ze daar. Hoogstens zie je er af en toe een glimp van. Dat er in Pride and Prejudice een grote rol is weggelegd voor de officieren van de militie, is omdat Engeland in die tijd in oorlog was met Frankrijk. Maar van de oorlog zelf merk je als lezer niets.
Juist het creëren van zo’n bubbel zorgt ervoor dat je als lezer heerlijk weg kunt dromen. Zo heb ik ook van Landgoed Rosaville een eigen wereld gemaakt, waar je als lezer met de personages mee kunt wandelen langs de parkweide of beukennootjes kunt rapen bij de ijs- kelder. Corona of Donald Trump zul je daar niet snel tegenkomen, net zomin als Jane in haar boeken met Napoleon op de proppen komt.
Les 4: De troostende kracht van feelgood
In Janes boeken krijgt iedereen wat hij of zij verdient. Dat heerlijke gevoel dat je hebt bij het dichtslaan van een van haar romans werkt als een medicijn. Niet voor niets werden ze in de Eerste Wereldoorlog voorgeschreven aan soldaten die in de loopgraven shellshock hadden opgelopen. Als je dat weet, is het eigenlijk vreemd dat feelgood van alle genres het meest onderschat wordt – behalve door de lezers ervan. Maar zoals Jane schreef: ‘Let other pens dwell on guilt and misery’. Schrijven over ellende en verdriet laat ik ook graag aan anderen over. Want als er iemand verstand van heeft, dan is het wel de oermoeder van de feelgood.
Karin Quint is freelance Journalist, fotograaf en reisgidsauteur. Ze schreef onder andere de reisgids Het Engeland van Jane Austen. Het koetshuis is haar romandebuut. De theekoepel is het tweede deel in de Landgoed Rosaville-serie. In september ’23 verscheen deel drie: De ijskelder.
‘Feelgoodlessen van Jane Austen’ door Karin Quint verscheen eerder in Zin in feelgood Magazine 2022.
(Foto: Ineke Oostveen)
De Landgoed Rosaville-serie van Karin Quint
